سرعت رو به افزایش گرم شدن زمین باعث بوجود آمدن تهدیدات جدی در مناطق آسیایی اقیانوس آرام گردیده که متاسفانه این

سرعت رو به افزایش گرم شدن زمین باعث بوجود آمدن تهدیدات جدی در مناطق آسیایی اقیانوس آرام گردیده که متاسفانه این مسئله تا کنون بطور جدی مورد توجه قرار نگرفته است.

بر اساس این باور دانشمندان استرالیایی معتقند که باید منتظر سناریوی شومی از انواع بیماری ها، کمبود آب و غذا، بلایای طبیعی، تنش های منطقه ای و مهاجرت های گروهی در این مناطق بود که بطور قطع باعث ناپایداری های ی در این مناطق نیز می شود.

به عنوان مثال بالا آمدن سطح دریا تهدیدی جدی برای مناطق مسی در بخش هایی از آسیا از قبیل سواحل جنوبی کشور چین و دلتای رود یانگزی همچنین کشورهای دارای جمعیت بالا و متراکم این منطقه مانند بنگلادش بوجود آورده است. بر اسا س پیش بینی دانشمندان بسیاری از جزایر کوچک اقیانوس آرام نیز در طی چند سال اخیر به زیر آب خواهند رفت بطوریکه مجمع الجزایر کشور مالدیو تنها چهل سال دیگر بر روی کره زمین وجود خواهد داشت.

همچنین دمای بالاتر هوا به تناسب کاهش شدید منابع آب، گسترش وسیع تر بیماری های عفونی از قبیل مالاریا و تب استخوان شکن را به دنبال داشته است.

جهانی از رنگ زیر جهانی از آب

قرمز، صورتی، زرد، نارنجی، بنفش و جهانی از رنگ‌های دیگر. این رنگ‌ها به پنهان شدن جانور لا به لای مرجان‌ها و جفت‌یابی آن‌ها کمک می‌کند. توجه داشته باشید، آن چه که ما از پنجره‌ی دوربین عکاس ماهر می‌بینیم با آن‌چه شکارچیان دریایی از فاصله‌های مختلف می‌بینند، تا حدود زیادی تفاوت دارد. دانشمندان تلاش می‌کنند به این واقعیت پی‌ببرند که چگونه طول موج نور( و  بنابراین رنگ) در فاصله‌های مختلف از خلال آب تغییر می‌کند؛ مهم‌تر از آن، ماهی‌ها چگونه رنگ را می‌بینند و با چه پیغام‌هایی با هم ارتباط برقرار می‌کنند.

انگل‌های مفید

این نوارهای سیاه و سفید در زمینه زرد، ماهی لب شکری (Plectorhinchus polytaenia) را از دید شکارچیان پنهان می‌دارد؛ دیدن این ماهی در محیط طبیعی از فاصله‌ی دور مشکل است. این ماهی انگل از تکه‌های گوشت لا به لای دندان‌‌های ماهی‌های دیگر تغذیه می‌کند. نوارهای رنگی روی بدن این انگل‌های مفید، ممکن است پیغامی باشد برای ماهی‌های دیگر که" من می‌خواهم دندان‌های شما را مسواک بزنم. مواظب باش من را نخوری!"

ماهی جراح

این ماهی آبی رنگ بسیار زیبا (Paracanthurus hepatus) به خاطر لکه‌ی سیاهرنگ روی پوستش، که به تیغه‌ی چاقوی جراحی شباهت دارد، به ماهی جراح مشهور است. این ماهی باله‌ای استخوانی نزدیک دم خود دارد که جمع می‌شود. رنگ زرد روی این باله پیام هشدار دهنده ای به شکارچیان است که:" من مسلح هستم. به من نزدیک نشوید!"

برگ برنده

این عقرب‌ماهی برگی شکل (Taenianotus triacanthus) مشغول دیدزنی بچه ماهییانی است که بالای سرش شنا می‌کنند. این شکارچی با حوصله می‌تواند رنگ خود را تغییر دهد و با محیط پیرامون خود هماهنگ شود. سپس منتظر می‌ماند تا شکار از کنار دهانش بگذرد. این انتظار ممکن است چند ساعت هم طول بکشد. سرانجام، دهانش در کمتر از ثانیه باز می‌شود و شکار از همه جا بی‌خبر را به کام مرگ می‌کشد.

با کمال تاسف، دخالت‌های حساب نشده‌ی انسان در طبیعت مشکل‌های زیست محیطی زیادی برجای گذاشته است که نابودی صخره‌های مرجانی از جمله‌ی آن‌ها است. شاید در آینده جانوران زیبایی مانند آن چه در زیر می‌بینید، فقط در آلبوم عکس و مجله‌ها و کتاب‌ها دیده شوند. به علاوه، ممکن است شاهد جریان‌های اقیانوسی شدیدتری نیز باشیم، زیرا مرجان‌ها کاری مشابه درختان و بوته‌های خشکی را در دریا انجام می‌دهند.

منابع:

http://magma.nationalgeographic.com/ngm/0505/sights_n_sounds/index.html

www.barrierreefaustralia.com/reef-pics.htm

www.riverdeep.net/current/2001/11/111201_reefs.jhtml

http://www.persiangeo.com/content/view/534/2/

پایگاه ملی داده های علوم زمین

دریاى خزر:

دریاى خزر که در گذشته به نام‎هایى چون خاواینسکى، دریاى هیرکانیان، دریاى جرجان (گرگان)، بحر مازندران، بحر جرجان، بحر آبس و بحر قانیا، نامیده می‎شد بزرگ‎ترین دریاچة روى زمین است. این دریاى بسته که در شمال کوهزاد آلپ – هیمالیا قرار گرفته، باقیمانده‎اى از دریاى پاراتتیسParatethys است که بر پایة پژوهش‎هاى استراخوف و همکاران (1954)، حدود 11000 سال پیش، پس از جدایش از دریاهاى سیاه و مدیترانه، مستقل شده است. پاره‎اى از ویژگی‎هاى خزر عبارتند از:

وسعت: دریاى خزر، با وسعتى حدود 436000 کیلومترمربع، 1200 کیلومتر درازا و 220 تا 550 کیلومتر پهنا دارد و حجم آب آن افزون بر 77000 کیلومترمکعب است. گودى این دریا در بخش شمالى، 10 تا 12 متر و در بخش میانى تا 770 متر است و گودترین نقطه آن در بخش جنوبـى، تا 1000 متر نیز می‎رسد (شکل 10-7). سطح آب دریاچه در حدود 26 تا 28 متر (بر حسب سال‎هاى متفاوت) از سطح آب دریاهاى آزاد پایین‎تر است. این دریا از طریق ولگا و همچنیــن کانال ولگا – دن که مجهز به حوضچه‎هاى تنظیم سطح آب و برقرارى هم ترازى آب است، به طور غیرمستقیم با دریاى بالتیک و دریاى سیاه ارتباط دارد.

ریخت‎شناسى: بخش شمالى خزر شیب بسیار ملایم دارد. دو بخش میانى و جنوبى، با یک برجستگى زیرآبى به نام برجستگى سرت Syrtدر حد فاصل دماغة باکو و خلیج قره بغاز، با امتداد شمال باختر – جنوب خاور از یکدیگر جدا می‎شوند. این برجستگى، ادامة بلندی‎هاى قفقاز است و ژرفاى آب روى آن از 200 متر نمی‎کند. این برجستگى، مانع جریان آب در سطح دریاچه نیست.

حجم آب: بیش از دو سوم حجم آب دریاى خزر در بخش جنوبى است. نزدیک به یک سوم از آب در بخش مرکزى و فقط حدود 1/0 درصد به بخش شمالى تعلق دارد.

نهشته‎هاى بستر: به دلیل ناهمگنى ریخت بستر، گسترش رسوب‎هاى وارده، ناهماهنگ است. سالانه رودهاى وارده به ویژه ولگا حدود 90 میلیون تن رسوب را وارد دریاچه می‎کنند که در آنها، سیلت از همه بیشتر است و همراه با دیگر انواع (ماسه، رس کربناتى دانه‎ریز) ستبراى قابل توجهى را تشکیل می‎دهند. ستبراى نهشته‎هاى نرم بستر دریاى خزر را از 40 متر در نقاط شمالى و مرکزى تا حدود 1200 متر در بخش جنوبى برآورد کرده‎اند.

داده‎هاى موجود نشان می‎دهد که در این دریا، مرز نهشته‎هاى کم عمق و عمیق به طور کامل از یکدیگر جدا نیست. براى مثال، رسوبات دانه‎درشت به همراه صدف نرم‎تنان، برخلاف دیگر نقاط، تا ژرفاى 300 متر انتشار دارد. و یا کربنات کلسیم موجود در رسوبات، در نقاط مختلف تغییر می‎کند و مقدار آن هیچ‎گونه ارتباطى به عمق آب ندارد.

جاى شکل 10-7

گل‎فشان‎ها و گریفون‎هاى خزر: در بخش جنوبى دریاى خزر به ویژه در جمهورى آذربایجان و ترکمنستان محدودة آبى شمال باخترى بندرانزلى و در شمال بندرترکمن (منطقة داشلی‎برون و قزل‎تپه)، به ویژه از دیدگاه‎هاى نشانه‎هاى مثبت وجود نفت و گاز درخور توجه‎اند. این گل‎فشان‎ها حدود 70 درصد گل‎فشان‎هاى دنیا را تشکیل می‎دهند و ابزارى خوب در پی‎جویی‎هاى نفتى به شمار می‎آیند. در هر حال، باید گفت که به دلیل فوران‎هاى ناخواستة هنگام حفارى، می‎توانند مخاطره‎آمیز باشند.

جریان‎هاى دریایى: در دریاى خزر، یک جریان دریایى اصلى چرخشى وجود دارد که حرکتى پاد ساعتگرد دارد. این جریان اصلى به دو جریان فرعى در بخش شمالى، یک جریان فرعى در بخش مرکزى و دو جریان فرعى دیگر در بخش جنوبى تقسیم می‎شود. این جریان‎ها، باعث جا به جایى آب و نهشته‎هاى سطحى می‎شوند (شکل 10-8).

جاى شکل 10-8

دماى آب: دما در تابستان به تقریب در همه جا برابر است، ولى در زمستان، بخش شمالى دریاى خزر (دست‎کم چهارماه) دماى زیر صفر دارد و یخبندان است، در صورتى که در جنوب آن، هیچ‎گاه یخبندان نمی‎شود و متوسط دما 9/5 + درجه سانتیگراد است.

تغییرات سطح آب: شواهد تاریخى نشان داده که سطح آب دریاى خزر همیشه در نوسان بوده است. اعداد گزارش شده متفاوت است در مجموع به نظر می‎رسد که بین بالاترین و پایین‎ترین سطح آب، 9 متر اختلاف وجود داشته است. به دلیل وسعت زیاد، تغییرات سطح آب دریا، بر تغییرات آب و هوایى و حتى داران پیرامون اثرگذار است.

بالا آمدن سطح دریا یکى از معضلات نواحى پیرامون دریاچه است. در این مورد، عواملى مانند عملکردهاى زمین‎ساختى، بالا آمدن سست کره و یا دیاپیرها نمی‎توانند اثرگذار باشند، چرا که این گونه پدیده‎ها در مقیاس میلیون سال عمل می‎کنند. لذا،‌ در بالا آمدن سطح آب باید عوامل کوتاه‎مدت طبیعى (مانند چرخه‎هاى آب و هوایى، افزایش دماى زمین) و عوامل مصنوعى (جلوگیرى از تبخیر در قره‎بُغاز، ورود پساب شهرها، تغییر مسیر رودهاى بزرگ به داخل دریاچه) اثر عمده‎ترى داشته باشند.

منابع تأمین‎کنندة آب خزر: مجموع آبى که سالانه به خزر وارد می‎شود، حدود 450 کیلومترمکعب است که این حجم آب می‎تواند سطح دریا را حدود 125 تا 135 سانتیمتر بالا ببرد. ولى در حالت عادى، این افزایش حجم با عمل تبخیر جبران می‎شود. بیش از 95 تا 97 درصد آب دریاى خزر از رودهاى ولگا، اُمبا، اورال، کوما، ترک، کورا و حدود 2 تا 3 درصد آن از سفیدرود و اترک تأمین می‎شود. مجموع آبى که رودها به خزر می‎ریزند، سالانه حدود 350 کیلومترمکعب است که بیش از 76 درصد، آن سهم رود ولگا است.

پی‎سنگ: دریاى خزر ناهمگن و قابل تقسیم به سه بخش شمالى، مرکزى و جنوبى است که با گسل‎هاى اصلى موجود در پی‎سنگ از یکدیگر جدا شده‎اند. پی‎سنگ بخش شمالى از نوع پوستة نیمه‎اقیانوسى – سکوى قاره‎اى پرکامبرین روسیه است که چین‎هایى با روند شمالى – جنوبى دارد. بخش مرکزى داراى پی‎سنگ هرسی‎نین، با ویژگی‎هاى قاره‎اى و روند شمال باخترى – جنوب خاورى است. بخش جنوبى داراى پی‎سنگ بازالتى با ستبراى 15 تا 20 کیلومتر است که با پوسته گرانیتى محصور داشته است (بربریان، 1981).

داده‎هاى لرزه‎اى نشان داده که پوستة بازالتى خزر جنوبى از دو لایة اصلى تشکیل شده است. در بخش زیرین، سرعت عبور امواج P حدود 6/6 کیلومتر در ثانیه است و ویژگی‎هاى مشابه با پوستة اقیانوسى دارد. در بخش فوقانى سرعت امواج P حدود 5/3 تا 4 کیلومتر در ثانیه است و مشخصاتى شبیه ‎لایه گرانیتى دارد (کوربانف، 1982).

ترکیب شیمیایى: آب خزر از نوع منیزیم، کلسیم و سولفات است و میزان نمک‎هاى محلول آن بین 12 تا 13 گرم در لیتر است که به تقریب یک سوم شورى آب دریاهاى آزاد و اقیانوس‎هاست. شیرین‎ترین بخش آب دریاى خزر مربوط به نواحى نزدیک به مصب رودخانة ولگا و رین بخش آن مربوط به خلیج قره‎بغاز بوده است که در آن تبخیر بر ورودى آب بر خلیج فزونى دارد.

توان هیدروکربنى خزر: نخستین گزارش مستند در بارة توان هیدروکربنى خزر، به سدة سیزدهم میلادى باز می‎گردد. نفت، به طور رسمى در سال 69 از بخش خشکى و در سال 1945 از بخش آبى باکو استخراج شد و تاکنون تعداد 21000 حلقه چاه در مناطق اکتشافى (خشکى و دریا) حفر شده است (موسوى، 1380). جدا از میدان‎هاى نفتى خزر شمالى و خزر میانى، خزر جنوبى یکى از منابع اصلى اکتشاف و تولید نفت و گاز دریاى خزر است. در خزر جنوبى، سنگ مخزن اصلى بهره‎ده Productive Series به سن پلیوسن زیرین – میانى است. سنگ مخزن فرعى آن نهشته‎هاى ماسه‎اى سازند آپشرون به سن کواترنر پیشین می‎باشد.